ΚΑΠΝΟΣ

Για περισσότερα από εκατό χρόνια, η καλλιέργεια του καπνού υπήρξε η κυριότερη επαγγελματική ενασχόληση των κατοίκων των Λιμνών.
Ο καπνός (Nicotiana) είναι φυτό της οικογένειας Σολανιδών και περιλαμβάνει 45 περίπου είδη, όπως Μπακουλάτ, Τσαπέλια, Μυρωδάτα Ξάνθης, Μπέρλεϋ, Βιρτζίνια, Μαύρα κ.α.

Είναι φυτό ποώδες, με λογχοειδή φύλλα, μονοετές και φτάνει σε ύψος το 1,50 μέτρο. Tα άνθη του έχουν σχήμα κουδουνιού και σχηματίζονται από 5 πέταλα. Οι πόροι του είναι πολύ μικροί και υπολογίζεται ότι υπάρχουν 1.000.000 σπέρματα σε κάθε φυτό.
Ο καπνός προήλθε από το Περού, τον 16ο αιώνα, στην Ισπανία, στην αρχή με μορφή φύλλων και αργότερα οι σπόροι του. Πρωτοκαλλιεργήθηκε ως διακοσμητικό και φαρμακευτικό φυτό στην Πορτογαλία και την Γαλλία. Σήμερα καλλιεργείται και στις5 ηπείρους. Η καλλιέργεια του καπνού στην Ελλάδα έφτασε από τον Εύξεινο Πόντο και από τα παράλια της Μικράς Ασίας. Αρχικά καλλιεργήθηκε στην Ανατολική Μακεδονία και στη συνέχεια διαδόθηκε και στην υπόλοιπη χώρα. Η καλλιέργεια του καπνού συναντάται για πρώτη φορά στην Ελλάδα στις αρχές του 19ου αιώνα στην κοιλάδα του Αξιού και στην περιοχή της Ξάνθης. Σύντομα όμως η καλλιέργεια διαδόθηκε σε όλες τις καπνοπαραγωγικές περιοχές της χώρας όπου βγήκε προσαρμοσμένος στις τοπικές συνθήκες ο γνωστός τύπος ποικιλιών του ανατολικού τύπου .
Μετά την Ελληνική επανάσταση η παραγωγή καπνού έφτανε τους 500-600 τόνους, για να φτάσει στα τέλη του 1912 περίπου στους 12.000 τόνους. Η μεγάλη αύξηση στην καλλιέργεια ήρθε όμως μετά την μικρασιατική καταστροφή και τον ερχομό των προσφύγων στην Ελλάδα, όπου η παραγωγή από 28.000 τόνους έφτασε τους 56.000 τόνους.
σημασία της καλλιέργειας του καπνού αποτυπώνεται πλήρως στα στατιστικά στοιχεία της μεταπολεμικής Ελλάδας. Συγκεκριμένα: Τη δεκαετία του '50 η καλλιεργούμενη έκταση με καπνό αντιστοιχούσε περίπου στο 5% της συνολικής καλλιεργούμενης έκτασης της χώρας, υπολογίζονται γύρω στους 40.000 καπνεργάτες, ενώ 10.000 άτομα απασχολούνταν στις καπνοβιομηχανίες και στο καπνεμπόριο. Η εξαγωγή καπνού αποτελούσε το 50% των συνολικών εξαγωγών της χώρας. Γίνεται έτσι αντιληπτό ότι η καλλιέργεια του καπνού είχε μεγάλη σημασία τόσο για τον τομέα της γεωργίας όσο και για τη χώρα εν γένει.
Η κατάσταση πριν από το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο διέφερε ριζικά από τη σημερινή και ο Ελληνικός καπνός κυριαρχούσε στη δυναμική αγορά της προπολεμικής Γερμανίας. Μετά τον πόλεμο δημιουργήθηκαν οι προϋποθέσεις που διευκόλυναν την επικράτηση του αμερικανικού τύπου τσιγάρων όχι μόνο στην Ευρώπη, αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο, με συνέπεια το συνεχή περιορισμό του ανατολικού τύπου καπνού στην αγορά.

Με την ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ οι 80 ποικιλίες, υποποικιλίες και βιότυποι που καλλιεργούνταν στη χώρα μας συγχωνεύτηκαν σε 8 ομάδες ποικιλιών καπνού ανατολικού τύπου με τους κωδικούς κοινοτικού αριθμού 17-24. Σήμερα ο καπνός καλλιεργείται στη χώρα μας στις περιοχές της Μακεδονίας, της Θράκης, της Θεσσαλίας, της Ηπείρου , της Αιτωλοακαρνανίας και της Πελοποννήσου .
Μετά την εγκατάλειψη της καπνοκαλλιέργειας, η κυριότερη ενασχόληση των κατοίκων είναι η κτηνοτροφία. Περίπου 20.000 γιδοπρόβατα βοσκούν στην περιοχή των Λιμνών, προσφέροντας άριστη ποιότητα γάλακτος και κρέατος.
Η καπνοκαλλιέργεια ξεκίνησε στις Λίμνες στις αρχές του 20ου αιώνα με την ποικιλία Μαύρα Άργους [τυπικός βιότυπος ΑΡ 32/4: Όψιμη στην εξέλιξη και ωρίμανση, πολύ μεγαλόσωμη και μεγαλόφυλλη, με φύλλα άμισχα. Καλλιεργείτο στην Πελοπόννησο σε έκταση 36.000 στρεμμάτων περίπου με ετήσια παραγωγή που κυμαινόταν στους 4.000-4.500 τόνους (στοιχεία του 1985)], που έμοιαζε πολύ με τα Τσεμπέλια και κατάγονταν από παλιές ποικιλίες, μετά από υβριδισμό και επιλογή .
Ως τα μέσα της δεκαετίας του ' 80 η καλλιέργεια γινόταν στις Λίμνες, μετά από την απελευθέρωση των τοποθεσιών για την καλλιέργεια του καπνού οι κάτοικοι του χωριού μετέφεραν την καλλιέργεια στον κάμπο του Άργους, αλλά και στο νομό Κορινθίας.
Ελάχιστοι είναι οι παραγωγοί οι οποίοι άλλαξαν την ποικιλία (από Μαύρα Άργους σε Βιρτζίνια), όπως επίσης ελάχιστοι είναι, μέχρι σήμερα, και αυτοί που εντάχθηκαν σε πρόγραμμα μετατροπής της καλλιέργειας καπνού σε άλλες καλλιέργειες ή βιοτεχνικές δραστηριότητες.